Boeken zijn pure magie
“Boeken zijn een fantastisch middel om met lhbti+ thema’s in aanraking te komen.”
Als je het mij vraagt, zijn boeken pure magie. Je kunt een kijkje nemen in het hoofd van iemand anders. De wereld zien en beleven zoals zij dat doen. Maar wat nou als je altijd boeken leest over iemand die anders is dan jij? Is dat inspirerend of maakt dat juist onzeker? Ik denk stiekem het laatste. En daarom ben ik zelf lhbti+ boeken gaan schrijven.
Jij bestaat niet
“Een fantasy boek mét lhbti+ hoofdpersonen?” vraagt een jongere ons met grote ogen. Hij houdt het boek vol ongeloof in zijn handen. “Ik wist niet dat dat bestond.” Ik moet toegeven dat ik schrok van deze opmerking. Want hoe jammer is dat! Jongeren die opgroeien zonder zichzelf te zien in magische werelden. De boodschap lijkt bijna: jij bestaat niet.
Eentonige literatuurles in scholen
De meeste mensen hebben op de middelbare school een vorm van literatuurles gehad. Vaak besteden de taalvakken hier aandacht aan. Maar waar ze géén aandacht aan besteden is diversiteit in de boeken die ze lezen. De meeste scholen hebben namelijk een literatuurlijst met klassiekers. In andere woorden: heteroseksuele witte mannen die schrijven over andere heteroseksuele witte mannen. Soms witte vrouwen als je mazzel hebt. Maar dit is allang geen weerspiegeling meer van de samenleving!
Seksuele diversiteit werd nooit besproken
Ikzelf heb ook deze boeken gelezen toen ik op de middelbare zat. Het fenomeen van seksuele en gender diversiteit werd nooit besproken. En kwam nooit voor in het lesmateriaal. En ik vraag me af: zou dat de reden zijn dat ik pas rond mijn zestiende wist dat biseksualiteit bestond?
Je zou denken dat het tegenwoordig anders is. En op zekere hoogte is dat ook zo. Ik heb op meerdere scholen lesgegeven als Engels docent en ben maar één school tegengekomen die moderne boeken op de leeslijst had. Zat daar een boek tussen met een lhbti+-personage? Nee, dat dan weer niet.
De zoektocht naar de eigen identiteit
Deze ervaring wordt onderstreept door de reacties die we krijgen als jongeren onze boeken oppakken. Velen van hen hebben nog nooit een boek gelezen met een lhbti+ hoofdpersoon. En dat is zo zonde! Het maakt de zoektocht naar hun eigen identiteit alleen maar moeilijker.
Door diverse boeken aan te bieden in klaslokalen, maak je deze zoektocht van jongeren veel makkelijker. Natuurlijk is het belangrijk deze lijn door te trekken. Maar boeken zijn naar mijn mening een fantastisch middel om met lhbti+ thema’s in aanraking te komen. Als je een boek leest, kruip je in de huid van iemand anders. Zo kun je er op een persoonlijke manier achter komen of je hetzelfde denkt en voelt als de hoofdpersoon. En zelfs als je je niet identificeert met de hoofdpersoon, is het nog steeds goed om te weten dat ze bestaan.
Dan doe ik het zelf wel
Ik vind dat iedereen de held van een verhaal mag zijn. En ik zag simpelweg niet de vertegenwoordiging die ik zou willen. Nou, dacht ik, dan doe ik het zelf wel! Samen met mijn beste vriendin, die illustreert, hebben we hard gewerkt aan ons eerste, geïllustreerde boek: For Ever. Een fantasy verhaal met lhbti+-hoofdpersonen.
En het bleef niet bij een boek! Algauw werden het er twee en drie. We begonnen onze passie steeds serieuzer te nemen en zo is uiteindelijk EverAfterPrint ontstaan. Onze missie: diverse boeken schrijven met ‘casual representation’. In andere woorden: de focus ligt niet op hoe moeilijk het is om lesbisch of gay te zijn. De hoofdpersonen zijn ‘gewone’ mensen die op avontuur gaan en toevallig op hetzelfde geslacht vallen.
Positieve representatie maakt het minder zwaar of ‘raar’
Vooral dat laatste punt wil ik nog even uitlichten. ‘Casual representation’ vinden we namelijk heel belangrijk. Lhbti+ -thema’s zijn vaak voor jongeren een beetje gek of spannend. Er worden grapjes over gemaakt. Om dan een boek te behandelen waar de focus ligt op hoe zwaar en bijzonder het is om gay te zijn, lijkt ons niet de juiste insteek. Je wil diversiteit juist normaliseren! En hoe doe je dat? Door media te bekijken en verhalen te lezen waar lhbti+ hoofdpersonen ‘gewoon’ bestaan.
Steeds meer Engelse boeken
Gelukkig is er ook goed nieuws. We zien dat er steeds meer Engelse boeken worden uitgegeven met diverse hoofdpersoon en met ‘casual representation’. Boeken die geschreven zijn door mensen uit de lhbti+ gemeenschap. En boeken die geschreven zijn door niet-witte mensen. Veel van deze boeken worden ook vertaald naar het Nederlands. Dus onderwijsmensen; tijd om die stoffige literatuurlijst aan te pakken!
Website EverAfterPrint. Voor fantasyboeken met een lhbti+-thema.
Cindy Paul en Renée Zonneveld komen op verzoek ook op scholen om te praten over hun boeken. Neem daarvoor contact op via info@everafterprint.com