Zo zorg je voor een veilige school voor transgender leerlingen

Doe onderzoek naar de veiligheid van (lhbti⁺)leerlingen

Ga om te beginnen na hoe dat is gesteld op jullie school. Hoe veilig voelen lhbti+ leerlingen – inclusief transgender leerlingen – zich? Op basis van de uitkomsten kan het veiligheidsbeleid waar nodig bijgesteld worden.

• Gebruik bijvoorbeeld monitoring als instrument om het gevoel van sociale veiligheid bij leerlingen in kaart te brengen. De website van School & Veiligheid geeft uitleg en verwijst naar betrouwbare instrumenten.
• Organiseer een Spiegelgesprek en krijg inzicht in het veiligheidsgevoel van lhbti+ leerlingen. Met behulp van de gratis tool van School & Veiligheid organiseer je dit school.

Transgender leerlingen voelen zich over het algemeen onveiliger op school dan andere leerlingen. Ze worden twee tot zes keer vaker gepest of ervaren een vorm van geweld.

Zorg voor begeleiding

Wees er als zorgcoördinator (en zorgadvies-team) van bewust dat een leerling in transitie begeleiding nodig heeft. Transgender Netwerk (TGN) pleit voor een zorgcoördinator die vanaf het begin van de transitie betrokken is bij de leerling, tot ruim daarna. Het is verstandig om het welzijn van de transgender leerling te blijven volgen. Stem daarin af met de leerling en (met goedkeuring) met andere docenten, zoals de leerkracht lichamelijke opvoeding.

• Tip: Praat in de klas niet over de transitie, tenzij de leerling aangeeft hier over te willen vertellen.

Model Zorgprotocol genderdiversiteit

Naast persoonlijke begeleiding van de leerling is het belangrijk dat je als school weet welke verantwoordelijkheden je hebt. Dit kun je verder onderzoeken en vastleggen zodat je dit duidelijk kunt communiceren als een leerling zich meldt met gevoelens die verwant zijn aan genderincongruentie. Of als diens ouders aankloppen met vragen.

• Patiënten Belangenorganisatie Transvisie heeft daarvoor een Modelzorgprotocol ontwikkeld voor scholen in het basis- en middelbaar onderwijs.

Spijker je kennis bij

Als onderwijsprofessional is het belangrijk kennis te hebben over transgender personen. Ook in jouw klas kun je namelijk te maken krijgen met een transgender leerling. Het is goed dat je dan begrijpt waar deze leerling in het dagelijks leven – en op school – tegen aanloopt en zo te snappen wat diegene nodig heeft om zich prettig en veilig te voelen op school.

• Bekijk een film of documentaire of luister een podcast over transgender. Transgender Netwerk (TGN) heeft ze mooi bij elkaar gezet in een Cultuurgids.
• Wil je een indruk krijgen van de belevingswereld van een transgender jongen of meisje? Bekijk dan de VR-film die je vind op de website van TGN: VR Experience – Transgender Netwerk.
• In het GenderDoeboek voor scholen (TGN)  staat uitgebreide informatie en uitleg over transgender voor scholen.
• Doe de 15 minuten durende e-learning Jong & transgender voor zorgprofessionals van Movisie en kom erachter hoe je transgender jongeren kunt ondersteunen.

Kort door de bocht ben je ‘cisgender’ als je je identificeert met het geslacht dat bij je geboorte werd genoteerd. Nog korter door de bocht ben je ‘transgender’ als dat niet het geval is. Dat is waarschijnlijk voor 3,9% van de Nederlanders het geval.

Praten met respect

Als leerkracht wil je een veilige sfeer creëren waarbinnen leerlingen kunnen leren om bewust, respectvol en verantwoordelijk om te gaan met hun eigen gender en seksualiteit én die van de ander. Praten over het onderwerp transgender leert leerlingen om zich integer en respectvol te gedragen, maar vraagt wel om zorgvuldigheid. Ook als je geen transgender leerling in de klas hebt of er geen weet van hebt.

• Het artikel Tips om veilig te praten over transgender in de klas helpt je om het voor iedereen veilig te houden.

Sta open

Laat als onderwijsprofessional weten dat je er voor de (transgender) leerling bent en open staan voor een gesprek.

• Door dit tegen die persoon te zeggen. Wees oprecht en vertel dat je dingen soms ook niet goed snapt of nog niet weet, maar dat je je best wilt doen en dat je leerling altijd bij jou terecht kan.
• Of laat het blijken door positieve opmerkingen over de lhbti ⁺-community te maken.
• Hang bijvoorbeeld een poster met lhbti⁺-thema op.

Verwijs door naar hulp

Denk mee en verwijs de leerling zo nodig naar andere personen binnen school of daarbuiten.

• Bij onveiligheid, ongewenst gedrag of een klacht kunnen leerlingen (en hun ouders) terecht bij de vertrouwenspersoon of het aanspreekpunt pesten.
• Verwijs leerlingen naar de zorgcoördinator of student coach voor ondersteuning.
• Op de pagina ‘Hulp en informatie voor lhbti+ jongeren’ staan (websites van) expertorganisaties waar onderwijsprofessionals lhbti+ leerlingen naar kunnen verwijzen voor informatie en hulp.

Maak gebruik van expertorganisaties

Ook onderwijsinstellingen kunnen bij veel (belangen)organisaties voor transgender personen terecht met vragen, voor informatie en ondersteuning.

• Op de pagina Genderincongruentie in het onderwijs vind je verwijzingen naar de (websites van) deze organisaties.

Adviespunt voor scholen

Heb je vragen over sociale veiligheid op school in relatie tot genderincongruentie?

• Neem dan contact op met het Adviespunt van Stichting School & Veiligheid. Deskundige medewerkers denken graag met je mee en kunnen je verwijzen naar de juiste ondersteuning.