Openlijk homo op het Calvijn College

Het verhaal van de leerling

Als er iemand is die met recht een pionier genoemd mag worden, is het Jos wel. In een omgeving van streng geloof en grote sociale controle doorbrak hij het zwijgen over zijn homoseksualiteit en kwam uit de kast.

Het is midden in de nacht als de dan zestienjarige Jos besluit een mailtje te verzenden naar zijn mentrix op het Calvijn College. “Ik had het idee dat ik iets verschrikkelijks aan het doen was. Dat er iets dramatisch gebeurde. Steeds weer schrapte ik woorden, veranderde ik de tekst”, vertelt Jos over die nacht – het spannendste moment van zijn leven tot dan toe.

“Ik zette iets in beweging, waarvan ik wist dat het mijn leven zou gaan veranderen. Vlak nadat ik op enter drukte had ik al enorm spijt.”

Steun van mentrix

Kort na de nacht van het coming out-mailtje stuurt zijn mentrix van het Calvijn College een berichtje terug. Tot zijn opluchting is het heel positief en liefdevol: goed dat je het hebt verteld, is de teneur. Het doorgaans wat conservatieve Calvijn College laat zich van zijn beste kant zien. “Het is daar fantastisch opgepakt”, kijkt Jos terug. “Na dat mailtje heb ik een persoonlijk gesprek gehad met mijn mentrix. Ze gaf me alle steun. Heel apart om na al die jaren opeens openlijk over mijn homo-zijn te praten. Feitelijk was er niets veranderd, maar toch zag de wereld er anders uit.”

Het verhaal van Jos’ coming out ging als een lopend vuurtje door het Calvijn College. Soms voelde hij hoe leerlingen hem bleven aankijken, als hij door de school liep. Jos zat er niet mee.

“Iedereen die afwijkt van de norm wordt aangekeken. Ik nu dus ook. Mijn vrienden bleven gelukkig achter me staan”

Positieve reactie ouders

Met zijn moeder heeft Jos een sterke band. Zijn mentrix adviseerde hem dan ook om niet te lang te wachten voor hij ook zijn moeder zou vertellen over zijn seksuele geaardheid, om te voorkomen dat ze er via via achter zou komen. Jos volgde het advies op. “In een gesprek met haar stuurde ik langzaam aan op homoseksualiteit. ‘Wat zou je ervan vinden als ik later thuiskom met een vriendin..?’ begon ik. “Of met een vriend”, vulde mijn moeder aan. Jos was met stomheid geslagen.

“Haar reactie was een complete verrassing”

“Dat gesprek had ik een aantal keren uitgesteld omdat de drempel te hoog was en nu deze reactie! Een aangename verrassing.” Ook Jos’ vader reageerde niet erg verbaasd. Zijn ouders gaven hem een goed advies mee: om eens goed te overdenken wat hij precies wilde en het rustig aan te doen met relaties en seksualiteit. “Daar had ik respect voor, maar niet zo veel zin in. Nu ik openheid had gegeven over mijn homoseksualiteit, wilde ik meer. Ik heb ook gewoon recht op liefde en genegenheid”, zegt Jos beslist. “Mijn moeder moest wel wennen aan mijn houding, maar ging er met respect mee om.”

School: homoliefde platonisch

In de streng gelovige omgeving waarin Jos opgroeide is homofilie geen punt, zolang het maar bij een platonische liefde blijft. Tijdens seksuele voorlichting op de middelbare school wordt dit benadrukt. Lichamelijke liefde tussen twee homoseksuelen, dat zouden we moeten voorkomen, was de stellige boodschap van de dominee die seksuele voorlichting gaf. Volgens Jos zou het Calvijn College op dit terrein een liberaler standpunt kunnen innemen.

“De school heeft tijdens mijn coming out een goede rol gespeeld in de ondersteuning, maar het zou leuk zijn als de acceptatie en tolerantie nog wat verder gingen. Juist in de voorlichting.”

Verder op ontdekkingsreis

Jos, inmiddels achttien jaar oud en openlijk homoseksueel, heeft zijn oude woonplaats ‘s-Gravenpolder verruild voor Hoofddorp en studeert Cultuur Erfgoed aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. Die opleiding sluit aan bij zijn interesse voor verschillende culturen. Een vaste relatie heeft hij niet. “Op het gebied van liefdesrelaties heb ik zoiets van go with the flow. Het lijkt me leuk een vriendje te hebben, maar ik zie wel wat er op me af komt”, filosofeert hij. “Er is in ieder geval genoeg te doen in Amsterdam.”

Niet alleen op het vlak van zijn liefdesleven is Jos begonnen met zijn zoektocht, ook met betrekking tot religie is hij bezig zijn eigen weg te vinden. “Mijn moeder is gereformeerd en mijn vader heeft niet zo veel met het geloof”, vertelt hij. “Ik geloof wel dat er iets is, maar heb nog geen gemeente of stroming gevonden waar ik me helemaal mee kan identificeren. Laat mij maar lekker verder gaan met mijn ontdekkingsreis.”

Auteur: Mart Roumen. Uit: ‘Openlijk homo op het Calvijn College‘ (PZC, 10-10-2013).

Het verhaal van de mentor

Homo’s op het Calvijn College, met zijn uitgesproken christelijke karakter, die er rond voor uitkwamen dat ze het waren ook: ja, die zijn er meer geweest, weet Ank Honkoop-Hardeman. “Jos is zeker niet de enige die er openlijk voor uitkwam”, vertelt de mentrix. “Ik herinner me meer leerlingen van wie bekend was dat ze anders geaard waren. Soms hadden ze daar gesprekken over, met een docent of een leerlingbegeleider. Jos was wél – voor zover ik weet – de eerste die er niet alleen tegenover zijn medeleerlingen open over is geweest, maar ook naar docenten.

Leerlingen en docenten, dat zijn gescheiden netwerken. Vaak hobbel je als docent achter de feiten aan.

“Ik heb mijn voelsprieten best overeind, maar er ontgaan je blijkbaar toch dingen die in zo’n klas spelen.”

Leerlingen zijn vaak eerder op de hoogte dan docenten. Om als puber die net uit de kast komt open te zijn naar docenten, daar moet je best stevig voor in de schoenen staan. Jos had dat wel.”

‘Je wijst niemand af’

Blijkbaar is het moeilijker ‘het’ aan docenten te vertellen dan aan leeftijdsgenoten. “Ik denk omdat een docent minder vertrouwd aanvoelt dan een leeftijdsgenoot. En ik denk dat het moeilijker is om in te schatten wat de gevolgen zijn. Zeker als ze het nog niet aan de ouders verteld hebben. Want wat gebeurt er met die gevoelige informatie?

“Een van de eerste vragen die je in zulke gesprekken dan ook krijgt, is: blijft dit onder ons?” Wat doe je als docent, als een leerling bij je aanklopt met de mededeling dat hij ‘zo’ is?”

Er ligt voor dat soort situaties geen ‘handboek’ klaar bij het Calvijn College. “Het Calvijn College heeft zorg voor leerlingen hoog in het vaandel staan: vragen of problemen worden zeer serieus genomen. Wat voor vragen of problemen een leerling ook heeft: je wijst niemand af. Alle leerlingen horen erbij, voor de volle honderd procent. Dus ook leerlingen die anders geaard zijn.”

Achteraf denk ik: hij testte me

Jos’ mentrix wist nog eerder dan zijn ouders dat hij op jongens valt. “Het is een bewijs van vertrouwen als een leerling je deelgenoot maakt van zijn gedachten en gevoelens. Een oud-leerling heeft me eens verteld dat hij zich erg eenzaam gevoeld heeft op school. Hij durfde niet met zijn vragen te komen, thuis niet, maar ook op school niet. Die jongen zat bij mij in de klas. Soms maakte hij opmerkingen waarvan ik achteraf denk: hij testte me. Wilde weten hoe ik erover dacht. Veroordeel jij homo’s? Kan ik tevoorschijn komen, of…?”

Coming out ‘oefenen’ bij mentor

Er zijn ouders die het jammer vinden dat een kind het eerst met een ‘vreemde’ deelt. “Toch heeft het een functie: hun kind ‘oefent’ alvast voor het gesprek met de ouders. Het gesprek wordt zo voorbereid. Verder heeft het gesprek met een vreemde – of het nu een docent is of een ander die verder weg staat van de familie – geen gevolgen voor het kind. Ze doen de deur van het lokaal achter zich dicht, en kunnen het weer loslaten. Thuis gaat dat niet: dan volgen er vragen, gesprekken, verwijten… Kinderen willen hun ouders ook spáren. Ze niet belasten met zaken waar ze verdrietig of bezorgd van worden. Maar je streeft er altijd naar dat leerlingen in gesprek met hun ouders gaan. Soms gaat dat gemakkelijk, zoals bij Jos.”

Vertrouwensleerlingen

Om meer voeling te krijgen met wat er in het klaslokaal gebeurt, heeft het Calvijn College al een paar jaar vertrouwensleerlingen. “Wij noemen ze Leerling Voor Jou, LVJ’ers. Ze krijgen op hun eigen leeftijdsniveau trainingen over hoe om te gaan met problemen, leren gesprekstechnieken, hoe ze zaken moeten signaleren. Merken ze dat iemand met zijn seksuele geaardheid worstelt, dan geven ze aan dat zij beschikbaar zijn als gesprekspartner. Natuurlijk met ondersteuning van leerlingbegeleiders. Vaak komt zo’n leerling dan uiteindelijk toch bij ons.”

Auteur: Ondine van der Vleuten, Uit ‘Openlijk homo op het Calvijn College‘ (PZC, 10-10-2013).