Gouden & Zilveren Weken

Investeer in kennismaking en ontmoeting

Besteed aan het begin van het schooljaar – in de Gouden Weken – genoeg tijd om met elkaar kennis te maken. Investeren in elkaar beter leren kennen loont op de lange termijn. Iemand die je echt kent, zal je namelijk minder snel kwetsen.

Vragen die je jezelf kunt stellen zijn ‘wat is eigenlijk mijn norm voor een goede sfeer?’ En ‘hoe goed mogen de leerlingen jou als leraar kennen?’ Zeker als het gaat over seksualiteit is het raadzaam daar vooraf over na te denken.

Voor de basisschool kun je gebruik maken lesmateriaal ‘Met wie woon jij?‘. Het is een kwartetspel waarmee leerlingen elkaars thuissituatie een beetje te leren kennen.

Maak afspraken over taalgebruik

Taalgebruik is een onderwerp waar veel klassen in het begin van het schooljaar afspraken over maken. Met de poster Afgesproken! Kun je hierover in gesprek gaan met je klas. Voor het vo kun je het spel Gedragen Gedrag spelen, waarmee je discussieert en afspraken maakt over omgang met elkaar. Het artikel ‘De impact van grapjes’ biedt leraren inspiratie om na te denken over de effecten van taalgebruik en ‘grapjes’ voor de veiligheid en hoe je ongewenste gedrag kunt voorkomen.

‘Homo!’ is een van de meest gebruikte roepwoorden op scholen. Vaak is het een scheldwoord, maar niet altijd. Het wordt verschillend gebruikt en verschillend opgevat. Veel leerlingen realiseren zich niet hoe ongemakkelijk en pijnlijk dit voelt voor iemand die zelf ‘homo’ is of daarover twijfel”.

Zorg dat iedereen zichzelf durft te zijn

Er anders uitzien en doen dan de rest. Voor pubers is het moeilijk om af te wijken van de norm. En net zo moeilijk om mensen te accepteren die afwijken. De jongen die niet macho is of zich ‘vrouwelijk’ gedraagt. Het meisje dat weigert een jurk te dragen op het gala. Juist in de Gouden- en Zilveren Weken is het goed om hier weer met je leerlingen te praten over ‘anders zijn’ en ‘jezelf kunnen zijn’. Want hoe meer je jezelf kunt zijn, hoe veiliger je je voelt, hoe leuker school is, hoe beter je kunt leren en jezelf ontwikkelen.

De kletskaartjes over Gender- en Seksuele diversiteit brengen het gesprek op gang in de klas. Een gratis werkvorm voor het basisonderwijs.

Vraag hoe leerlingen genoemd willen worden

Genderidentiteit is iets waar veel jongeren zich mee bezighouden. Op hun profielen op de sociale media schrijven ze steeds vaker dat ze hij, zij of hen genoemd willen worden. Als je in een nieuwe klas de namen van de leerlingen vraagt, zou je er standaard bij kunnen vragen welk voornaamwoord (pronouns) op dit moment bij hen past. Dat dit nieuw of ongemakkelijk kan zijn is normaal. Kijk maar eens naar de fotostrip ‘Het is hen, meneer!‘.

Doe mee aan de Week Tegen Pesten

Elk jaar aan het eind van de Gouden Weken, eind september, is het de Week Tegen Pesten. Doe met de hele school mee. Mocht je merken dat er gepest wordt vanwege seksuele diversiteit of gender, dan is dit een goed moment om het er over te hebben.

Als je leerlingen corrigeert die vervelende opmerkingen maken, zorg dan dat je dat zó doet dat dit voor alle betrokkenen veilig blijft. De leerling voor wie de negatieve opmerking bedoeld was, wil zich niet nog onveiliger voelen. En degene die iets riep wil je niet het stempel ‘slecht mens’ geven.

Zilveren Weken

Grijp de Zilveren Weken na de kerstvakantie aan om opnieuw te werken aan de groepsdynamiek. In deze periode is het vaak weer onrustig in de klas. De ‘stormingfase’ heerst; een van de fasen in het proces van groepsvorming. Ga na wat er in jouw klas speelt. Hoe gaat het met iedereen? Zitten er nieuwe leerlingen in de klas om mee kennis te maken? Blik samen terug. Sta stil bij de afspraken die jullie maakten aan het begin van het jaar. En wat hebben we gedaan en geleerd met Paarse Vrijdag? Kijk vooruit. Hoe zorgen we er samen voor dat we er een mooi nieuw jaar van maken waarin iedereen zich veilig en prettig voelt in de groep? Op de website van School & Veiligheid vind je lestips en ideeën die je kunt doen met de Zilveren weken.

Werk het hele jaar door aan een positieve, veilige sfeer

Werken aan een positieve en veilige sfeer gebeurt als het goed is, het hele schooljaar door. Bekijk de Gendi-tips om te zien hoe je dat doet:

• Een positieve schoolcultuur (po) – Gendi
• Een positieve schoolcultuur (vo) – Gendi
• Een positieve schoolcultuur (mbo) – Gendi

Er zijn diverse momenten in het jaar waarin je ook ruimte kunt geven aan gender- en seksuele diversiteit. Denk bijvoorbeeld aan Vader- en Moederdag, Kinderboekenweek, Week voor Respect en Paarse Vrijdag. Op Gendi vind je voor al deze momenten en themadagen inspiratie en (les)suggesties en voor het po door middel van de ‘Aan de slag-kalender’. Bestel de poster zodat je ze in een oogopslag ziet en niet vergeet. Voor het vo en mbo biedt Gendi ‘lestips per vak’.

• Oefeningen voor: De Zilveren Weken (pdf, 2019)
• Kwartet: Met wie woon jij? (Gendi)
• Aan de slag kalender (Gendi)
• Website www.weektegenpesten.nl (School & Veiligheid)
• Het GenderDoeboek voor scholen. TNN, 2020