Theater in de klas

Een gevoelig onderwerp

Trots gaat over seksuele diversiteit. Een onderwerp dat steeds gevoeliger ligt. Dat merken ze ook bij Live Your Story, zegt Sarah: “Het is een actueel thema waarin van alles gebeurt. Daarom passen we onze voorstellingen jaarlijks aan en gaan we altijd op zoek naar de verbinding met jongeren en wat er bij hen leeft.”

“Door theater in te zetten, kunnen we zware onderwerpen wat luchtiger maken.” (Sarah, Live Your Story)

Persoonlijke verhalen

“Het zijn échte persoonlijke verhalen die we met onze voorstellingen vertellen. Zo is Trots een verzameling van waargebeurde verhalen van mensen die aan de voorstelling meewerkten. Zoals de worsteling van een personage over hoe je erachter komt of het meisje op wie je verliefd bent óók op vrouwen valt. En een personage die heeft leren omgaan met het feit dat zijn ouders zijn homoseksualiteit niet accepteren.”

‘Wat komen deze mensen doen?’ 

Trots wordt gespeeld in het klaslokaal. Sarah: “Aan het begin hebben leerlingen vaak zoiets van ‘wat komen deze mensen doen?’ Vervolgens zit diezelfde klas stil te luisteren bij een scène waarin een personage diens vader vertelt dat hen een andere naam wil. Dat vind ik heel mooi.”

Leerlingen reageren heel verschillend vertelt Sarah. “Ze vinden het per definitie ongemakkelijk. Onze spelers zijn expressief en doen dingen die ze normaal niet zien in hun klaslokaal. Dat is anders voor ze. Soms heb je iemand die tijdens een voorstelling helemaal weggedoken zit. Dan denk je: ‘Nou, die is er echt niet bij’. En dan komt diegene na afloop opeens met een super persoonlijke vraag.”

Helaas gebeurt het volgens Sarah ook weleens dat leerlingen weglopen. “Tijdens de voorstelling kun je niet zoveel, maar we proberen dan wel na afloop te kijken of we nog met die jongeren in gesprek kunnen.” 

Dat het wordt opgedrongen, leeft erg onder jongeren 

Sarah: “Het idee dat het wordt opgedrongen leeft heel erg onder jongeren. Dat is iets wat we letterlijk terughoren van ze. We maken daarom van tevoren duidelijk dat we niet komen om ze te overtuigen van iets. Maar dat we komen om ónze verhalen te vertellen. Zodat ze kennismaken met wat wij meemaken. Met wie wij zijn. Met hoe wij de wereld beleven.”

“We willen met de voorstelling ook jongeren bereiken die vanuit thuis meekrijgen dat homoseksualiteit niet oké is. Je wilt dat ook zij zich ergens in herkennen. Op een manier waarbij ze niet in conflict komen met wat ze thuis leren.”

“Door hoe onze voorstellingen in elkaar zitten, delen we verschillende perspectieven. De personages uit de voorstelling hebben verschillende standpunten en laten zien dat er verschil en onenigheid mag bestaan, terwijl ze elkaar wel de ruimte geven.”

De workshop biedt ruimte voor vragen en gesprekken

Na elke voorstelling, die zo’n drie kwartier duurt, volgt er een workshop van diezelfde lengte. Daarin beantwoorden de spelers (tevens workshopleiders) vragen van leerlingen. Die kunnen ze anoniem via briefjes stellen. “Het is waardevol dingen uit te leggen en antwoord te geven op vragen die leerlingen hebben”, zegt Sarah. “We beperken wel de tijd die we hieraan besteden, want het risico bestaat dat je anders gaat zenden. We willen juist in gesprek met elkaar en dat de leerling het gaat voelen.”

Hoe voelt het om niet geaccepteerd te worden? 

Hoe voelt het om niet geaccepteerd te worden door een ander? Herken ik me daarin? Wat heb ik nodig om mezelf te kunnen zijn? Me gewaardeerd te voelen? Wat kan ik doen zodat de ander zich veilig voelt om zichzelf te zijn? Ook als ik diegene niet helemaal begrijp of het oneens ben met diegene. Hoe kan ik de ander toch respecteren?” 

“Het belangrijkste dat we leerlingen willen meegeven is: luister naar de ander en wees nieuwsgierig naar elkaar. En dat je ondanks alle verschillen die je ervaart in de ander, nog steeds gelijkenissen blijft zien.” (Sarah, Live Your Story) 

Waarom wel Paarse Vrijdag en geen Marokkaanse Donderdag? 

Als leerlingen weerstand bij het thema lijken te hebben, is dat volgens Sarah omdat er een stukje inzit van ‘ik word ook niet gezien’. ‘Waarom moet ik ruimte geven aan andere mensen als ik dat zelf ook niet zo ervaar?’ Dat merken ze ook uit reacties van leerlingen. Zo vroeg een jongen tijdens de workshop: ‘Waarom is er wel een Paarse Vrijdag en niet een Marokkaanse Donderdag?’ Om dat stuk ook ruimte en aandacht te geven, zit er in de workshop een onderdeel waarin groepen in gesprek gaan over een moment waarin zij zelf uitsluiting hebben ervaren. 

Wij snijden gevoelige onderwerpen aan 

“We merken dat het voor leraren fijn is dat wij onderwerpen behandelen die gevoelig liggen,” zegt Sarah. “Niet iedere leraar voelt zich vrij om die aan te snijden. Wij hebben de luxe dat we komen en weer gaan. Daardoor kunnen wij oprechter en makkelijker ingaan op moeilijke vragen. En confronterende gesprekken voeren met leerlingen”. 

“Van leraren horen we terug dat het leerlingen soms langere tijd bezighoudt en dat ze daarna nog gesprekken voeren met leerlingen omdat er van alles opborrelt. Gesprekken die ze anders nooit zouden hebben gehad. Het is mooi dat het onderwerp blijft leven en dat de leraar er verder mee kan.” 

“Ik geloof in de kracht van theater. Zeker in deze tijd” 

Sarah gelooft heel erg in theater als vorm voor scholen. “Zeker in deze tijd, waarin bepaalde onderwerpen steeds gevoeliger liggen, maar we ons er allemaal toe moeten verhouden. Dat wil je jongeren op de middelbare school leren. Op een manier die voor hen en voor anderen veilig is. Theater is een heel fijne vorm. Juist omdat het een beetje ontregelend is. Leerlingen worden verrast door wat ze horen en zien. Het is echt iets anders dan wat ze normaal meemaken in een les, waardoor ze er op een andere manier voor openstaan.” 

---

Boek een voorstelling

Wil je meer weten over de mogelijkheden van een voorstelling op jullie school? Bekijk dan de informatie op de website van Live Your Story: TROTS — Live Your Story

“We willen een wereld creëren waarin iedereen in volle glorie zichzelf kan zijn. (Stichting Live Your Story)