Praten over transgender in de klas
10 tips om het veilig te houden
Heb je een leerling in de klas waarvan je weet dat deze transgender is? Of gaat het gesprek over gender en transgender? Deze 10 tips helpen je om het voor iedereen veilig te houden.
-
Hanteer duidelijke gespreksregels
Maak met de klas afspraken over respectvol met elkaar praten. Zoals: we laten elkaar uitspreken, een persoon praat tegelijk, we lachen niemand uit.
-
Wissel verhalen en ervaringen uit
Wissel in een gesprek verhalen en ervaringen uit in plaats van het geven van meningen. Je kunt ook het gesprek aangaan over intimiteit in het algemeen. Reflecteer met de klas op: wat betekent intimiteit voor jou? Waar zou je met anderen wel of niet over willen praten?
-
Begrens & nodig uit
Grijp in bij kwetsende opmerking; “Het is niet okay om dat woord te gebruiken”. En nodig uit tot een gesprek; “Wat maakt dat je dat zegt?”.
-
Doe niet mee met ongepaste opmerkingen of grappen
Docententaal is voorbeeldtaal.
-
Respecteer de privacy van de leerling
Laat een transgender leerling in zijn/haar/hun waarde en laat het bij de leerling zelf om eventueel met informatie te komen. Geef in de klas geen aandacht aan de transitie, tenzij de leerling dit zelf wil en dan alleen in nauw overleg.
-
Respecteer de transgender leerling voor wie die is, als persoon
De leerling wil niet als ‘een transgender’ bekend staan. Binaire (v/m) transgender leerlingen zijn gewoon vrouw of man – meid of jongen. Sommige transgender leerlingen identificeren zichzelf als non-binair. Deze groep wordt steeds groter. Noem de leerling zoals deze zelf op dat moment genoemd wil worden.
-
Stel niet zomaar vragen over iemands seksualiteit of seksleven
Denk aan vragen zoals: Hoe heette je voor je transitie? Mogen we een foto van je zien van voor je transitie? Welke operaties heb je gehad? Hoe heb je seks? En vraag vooral niet: Laat je je nog ombouwen? Maak met leerlingen de vergelijking hoe zij het zouden vinden als ‘random mensen’ hen van alles over hun geslachtsdelen en seksleven zouden vragen. Niet leuk en ongemakkelijk waarschijnlijk. Vraag dat dus ook niet aan een transgender jongere.
-
Let op met goed bedoelde complimenten
Een complimentje krijgen is best fijn, maar soms kan een compliment vooroordelen uitdragen. Denk aan opmerkingen als: Wat ben je goed gelukt. Ik kan het echt niet aan je zien. Je bent zo dapper. Wat ben je vrouwelijk/mannelijk. Deze ‘complimenten’ bevestigen bovendien de normatieve beelden over mannen en vrouwen, ook voor andere leerlingen. Niet iedereen voelt zich daar goed bij. Maak met leerlingen de vergelijking met complimenten die voor iedereen ongemakkelijk voelen zoals: Goh, wat ben jij knap zonder bril. Wat spreek jij goed Nederlands (tegen een donker gekleurde leerling).
-
Spreek een transgender leerling niet aan op hoe die vroeger was
Iedere opgroeiende jongere wil uiteindelijk een eigen leven en identiteit opbouwen. Een transgender jongere wil een leven opbouwen dat nu wél goed past. Het is daarvoor niet helpend als anderen ze blijven aanspreken op ‘dat kind van vroeger’. ‘Toen had je nog van die lange haren’ of ‘Je droeg altijd al van die jongenskleren’. Veel leerlingen zullen dat op de een of andere manier wel herkennen.
-
Betrek de klas bij de overgang naar de middelbare of studie
Zit er een transgender leerling in je klas en gaan je leerlingen volgend jaar naar de middelbare? Of doen ze dit jaar examen en gaan ze naar het mbo, hbo of universiteit? Bespreek dan met je klas (als de betreffende leerling en diens ouders dat willen) dat de leerling op de nieuwe school de kans moet hebben om zichzelf te zijn. Spreek met elkaar af dat er op de nieuwe school/opleiding niet wordt gepraat over het verleden. De betreffende leerling kan altijd zélf besluiten om het wel of niet te vertellen.
Genderbewust handelen in het po
Hoe geef je ruimte aan leerlingen om genderonafhankelijke keuzes te maken? Bekijk welke eenvoudige dingen jij als leraar kunt doen. Downloadbare visual met 10 tips om mee aan de slag te gaan.