Homofobie aanpakken
“Den Haag wil actie als het gaat om de acceptatie van lhbti+-ers. Onderzoek laat zien dat het daarmee slecht gaat.” aldus berichtgeving in een uitzending van EenVandaag over de aanpak van homofobie. Volgens politici die in de uitzending aan het woord komen is dat onacceptabel. Zij willen een hardere aanpak, ook in de richting van scholen die homoseksualiteit onderwijzen als iets dat verkeerd is. Hanneke Felten, onderzoeker bij Movisie, vertelt wat de politiek als eerste zou moeten doen en ziet een belangrijke rol weggelegd voor (toekomstig) docenten.
Item ‘Homofobie aanpakken’ start bij 10:00 min.
De Regenbooggemeenschap voelt zich minder geaccepteerd dan ooit. Slechts 47% ervaart volledig acceptatie. Dat was vijf jaar geleden nog 62% (Bron: Opiniepeiling EenVandaag).
Zorg dat het in de opleidingen is ingebed
Hanneke Felten (Movisie) doet al jaren onderzoek naar discriminatie van onder andere lhbti+ ‘ers. Aan haar wordt in de uitzending gevraagd naar wat de politiek als eerste moet doen om de acceptatie van lhbti+ers te vergoten en discriminatie tegen te gaan.
“Je moet eigenlijk zorgen dat het in alle beroepsopleidingen waarvoor dat relevant is ingebed gaat worden. Docenten in de Lerarenopleidingen en Pabo’s worden nauwelijks voorbereid om in te grijpen bij discriminatie. Ze moeten weten welke effectieve lessen ze kunnen geven in wat werkt”. (Bron: EenVandaag 5-8-2024)
Tools voor docenten (in opleiding)
Stichting School & Veiligheid onderschrijft het belang van het opleiden van leraren en docenten om effectief les te kunnen geven over gevoelige thema’s. Samen met Rutgers ontwikkelde ze een Toolkit voor docenten en studenten aan lerarenopleidingen en Pabo’s. Deze bevat e-learningse-learnings over o.a. over lesgeven in gender- en seksuele diversiteit. ‘De fijne kneepjes van het vak’De fijne kneepjes van het vak is een tool gericht op het vergroten van het pedagogisch vakmanschap van studenten aan de opleidingen in het lesgeven over het thema.
“Hij is gay dus hij mag niet bij ons. Ga maar bij de meiden!” Wat is volgens jou de meest gepaste reactie? (Uit: E-learning Relaties& Seksualiteit)E-learning Relaties & SeksualiteitE-learning Relaties & Seksualiteit
Gendi voor leraren en docenten
Via de website Gendi.nl biedt School & Veiligheid scholen tips, kennis en lesmaterialen om op school en in de klas op een veilige manier ruimte te geven aan gender- en seksuele diversiteit. Docenten(teams) vinden er (gratis) tools om hun pedagogisch vakmanschap in het lesgeven en voeren van lastige gesprekken te vergroten. Zoals de ‘Pedagogische wegwijzers’Pedagogische wegwijzers over het omgaan met alledaagse klassensituaties.
De spelvorm ‘De Kijkroute’De Kijkroute is een teamtool om te oefenen en in gesprek te gaan met collega’s.
Een positieve norm stellen
Naast scholing van (toekomstig) docenten is het volgens Melissa, beleidsadviseur bij School & Veiligheid belangrijk dat scholen altijd ingrijpen bij discriminatie. Door kwetsende uitspraken te begrenzen. Dat is iets anders dan bestraffen. Ze noemt het gebruik van de gespreksmethodiek ‘Begrenzen & uitnodigen’. Een methode die is bedacht voor situaties waarin een leerling bijvoorbeeld iets roept dat een grens over gaat, een mening geeft die leidt tot polarisatie of iets zegt dat hele groepen mensen uitsluit.
“Door ongewenst gedrag en uitspraken te begrenzen werk je aan een positieve norm in de groep. Door uit te nodigen zorg je voor een veilig klimaat voor iedereen, doordat je in contact blijft met leerlingen die kritische geluiden of meningen laten horen. De combinatie van beiden is nodig voor een veilige sfeer.”
Een voorbeeld:
Leerling Janneke: “Homo’s zijn altijd van die manwijven.” (Dit is generaliserend en kan kwetsend zijn.)
Leraar (begrenzen): “Wat ik jou nu hoor zeggen, daar schrik ik van. Dat is niet respectvol en kan kwetsend zijn. Dat zeggen we niet in deze klas.” (Zeg niet: ik vind dit niet respectvol. Je bent misschien gewend om vanuit de ik-persoon te praten, maar dit kan averechts werken in een gesprek met heftige meningen.)
Leraar (uitnodigen): “Ik ben wel benieuwd hoe je aan deze mening komt.”
School & Veiligheid biedt onderwijsteams een gratis training Dialoog onder Druk aan waarmee geoefend wordt met deze methodiek.
Het goede voorbeeld geven
Van belang is ook om als docent het goede voorbeeld te geven en daarmee (onbewust) een norm te stellen. “Jouw gedrag als docent is van invloed op hoe leerlingen denken dat ze zich moeten gedragen. Doe daarom niet mee met ongepaste opmerkingen of grappen.”
Jongeren die zich vaker buitengesloten voelen, zoals lhbti+’ers, hebben een gevoelige antenne voor woordkeuze. Het taalgebruik van de docent is niet alleen belangrijk voor deze leerlingen, maar een voorbeeld dat je stelt voor de hele klas.
Daarnaast adviseert Melissa ook te reflecteren op je eigen eigen normen, waarden en (ingebakken) opvattingen over gender- en seksuele diversiteit. Dit helpt je om er in de les bewuster mee om te gaan.
Tip: Bekijk de visual Genderbewust handelen (Gendi)